Informatie
Links
Contact
De terugbeltijden zijn: maandag t/m donderdag van 8.30 uur tot 17.00 uur vrijdag 8.30 uur tot 13.00 uur
Glaucoom
Glaucoom is een verzamelnaam voor een groep oogziekten die leiden tot beschadiging van de oogzenuw. De onomkeerbare visuele schade wordt meestal veroorzaakt door een verhoogde intraoculaire druk. Dit wordt veroorzaakt door een verstoring van het evenwicht tussen de productie van kamerwater en de uitstroom van kamerwater. De overdruk in het oog leidt tot een langzaam progressief afsterven van de gevoelige oogzenuwvezels. Het op het netvlies geregistreerde beeld kan dan slechts onvolledig worden doorgegeven aan het visuele centrum in de hersenen. Het resultaat is een verminderd gezichtsveld, dat meestal in het begin van de ziekte kan worden gecompenseerd. In de loop van de ziekte wordt deze beperking echter steeds duidelijker, wat leidt tot een vermindering van het gezichtsvermogen wat zelfs tot blindheid kan leiden.
Afhankelijk van de oorzaak wordt onderscheid gemaakt tussen primair en secundair glaucoom. Primaire vormen van glaucoom treden meestal spontaan op en worden beschouwd als een onafhankelijke ziekte. Secundaire vormen daarentegen zijn vaak het gevolg van andere onderliggende ziekten, verwondingen of zelfs ongewenste bijwerkingen van een geneesmiddel.
Hieronder bespreken we de twee meest voorkomende vormen van glaucoom.
Vormen van glaucoom
Open kamerhoekglaucoom
Bij open-hoekglaucoom kan de oogarts de kamerhoek bekijken met een spiegelglas (gonioscoop), dat hij op het oog van de patiënt plaatst. Met moderne diagnostische apparatuur kan dit tegenwoordig ook zonder direct oogcontact.
In de kamerhoek wordt het oogvocht afgevoerd. Onder normale omstandigheden is de productie van kamervocht in evenwicht met de uitstroom. Bij openhoek-glaucoom is de uitstroomweerstand verhoogd, maar nog steeds doorlatend.
- Primair open kamerhoekglaucoom
- Oculaire hypertensie
- Normale druk glaucoom
- Pigmentdispersiesyndroom (PDS)
- Pseudo-exfoliatie syndroom (PEX)
- Cortison gerelateerde glaucoom
Gesloten kamerhoekglaucoom
Bij gesloten kamerhoekglaucoom is de kamerhoek niet te zien met een spiegelglas (gonioscoop) dat de oogarts op het oog van de patiënt plaatst. Aangezien de kamerhoek de plaats is waar het oogvocht wordt afgevoerd, stijgt de intraoculaire druk wanneer deze door de iris wordt geblokkeerd.
Bij volledige occlusie stijgt de intraoculaire druk enorm, met als gevolg acute gesloten kamerhoekglaucoom. Als de occlusie niet volledig en in de tijd beperkt is, spreekt men van intermitterend kamerhoek glaucoom.
- Acute gesloten kamerhoek glaucoom
- Intermitterende kamerhoek glaucoom
- Neovasculair glaucoom
Symptomen
en
Oorzaken
Hoe wordt glaucoom herkend?
In het begin veroorzaakt de ziekte vaak slechts matige of helemaal geen symptomen. Als bijwerking klagen sommige patiënten over droge en geïrriteerde ogen en een zandkorrel gevoel in het oog. Soms kan ook de natuurlijke traanfilm van het oog verstoord zijn. De oogbol is verhard door de verhoogde intraoculaire druk.
Afwijkingen van het gezichtsveld behoren tot de kenmerkende symptomen die het vermogen om te zien in een gevorderd stadium aanzienlijk beperken.
Het geleidelijke verloop van de ziekte betekent echter dat de betroffen patiënten de aanvankelijke beperkingen in het begin niet als zodanig ervaren, omdat de hersenen het fragmentarische gezichtsveld als het ware automatisch aanvullen. Pas in een gevorderd stadium merken de betroffenen patiënten dat er alleen nog een centraal gezichtsveld overblijft. Voor de betroffen patiënten betekent dit dat zij de glaucoomziekte meestal niet zelf kunnen herkennen, en daarom is vroegtijdige opsporing zo belangrijk voor het behoud van het gezichtsvermogen.
Vroegetijdige opsporing
Als u ouder bent dan 40, moet u minstens eenmaal per jaar naar uw oogarts gaan. U moet uw ogen vóór uw 40e jaar laten onderzoeken als u diabetes heeft, een hoge bloeddruk of ernstig bijziend bent, of als iemand in uw familie glaucoom heeft.
De eerste stap bij het stellen van de diagnose glaucoom is het afnemen van een gedetailleerde medische voorgeschiedenis om bestaande risicofactoren op te sporen. Deze omvatten leeftijd, eerstegraads familieleden met glaucoom, ernstige bijziendheid (myopie), diabetes mellitus en hoge bloeddruk. Het oog wordt dan volledig onderzocht.
Eerst wordt een oogtest uitgevoerd en wordt de intraoculaire druk (tonometrie) gemeten. Aangezien de intraoculaire druk ook afhangt van de dikte van het hoornvlies en de daaruit voortvloeiende weerstand, wordt vaak een pachymetrie van het hoornvlies uitgevoerd als onderdeel van het eerste onderzoek. Er wordt een funduscopie uitgevoerd om de oogzenuw te beoordelen. Het voorste segment van het oog (met inbegrip van de kamerhoek) en het achterste segment van het oog (met inbegrip van de oogzenuwkop) worden microscopisch onderzocht. Bij de spleetlamp wordt de kamerhoek beoordeeld met behulp van een gonioscoop, die rechtstreeks op het hoornvlies wordt geplaatst. Gonioscopie is het beslissende onderzoek voor de classificatie van het betreffende type glaucoom.
Tijdens het gezichtsveldonderzoek (perimetrie) controleert de oogarts met behulp van een testapparaat (perimeter) of de waarneming van de omgeving beperkt wordt door gezichtsveld uitvallen, want om glaucoom zo vroeg mogelijk op te sporen is het noodzakelijk om glaucomateuze gezichtsvelduitvallen in een zo vroeg mogelijk stadium op te sporen. Het is bekend dat glaucoomafwijkingen zich eerst paracentraal nasaal boven (vaker) of onder manifesteren, aanvankelijk als relatieve en later als absolute scotomen (uitval van een stukje gezichtsveld).
Deze onderzoeken zijn zeer tijdrovend en brengen pas in een zeer vergevorderd stadium van de ziekte schade aan de oogzenuw aan het licht.
Hoe ontstaat glaucoom?
Om goed te kunnen zien moet het oog voor de juiste vorm en functie een bepaalde druk hebben. Hiervoor zorgt het kamerwater in de voorste oogkamer. In een normaal gezond oog is de druk in evenwicht, doordat er evenveel kamerwater in- als uitvloeit.
Het kamerwater - dat belangrijke voedingsstoffen voor de ooglens en het hoornvlies bevat - wordt geproduceerd in het straallichaam in de achterste oogkamer, waarna het in de voorste oogkamer vloeit. Hierna wordt het door een maaswerk (trabekelsysteem) via het kanaal van Schlemm naar de bloedbaan afgevoerd.
Augeninnendruckmessung
Zeldzamere oorzaken van obstructie van de uitstroom met een overeenkomstige drukverhoging zijn vroegere ziekten van het oog, zoals aandoeningen van de bloedsomloop (gevorderde diabetesgerelateerde vaatschade, aandoening na trombose) en ontsteking in het oog.
Een zeldzame, bijzondere vorm is acuut gesloten kamerhoek glaucoom, die gepaard gaat met hevige pijn, aanzienlijke verslechtering van het gezichtsvermogen en een rood oog. De oorzaak is een plotselinge verstopping van de kamerhoek doordat de iris dichter bij het hoornvlies komt. Het resultaat is een extreme drukverhoging. Alleen onmiddellijke oogheelkundige behandeling kan blindheid voorkomen. Naast de individueel verhoogde intraoculaire druk spelen algemene ziekten die de bloedtoevoer naar de oogzenuw aantasten een zeer belangrijke rol bij het ontstaan van glaucoom. De belangrijkste risicofactoren zijn diabetes mellitus, een te hoge of te lage bloeddruk, te dik bloed of leeftijdsgebonden vaatschade. Vroegtijdige opsporing en behandeling door de huisarts is een belangrijke steun voor de oogheelkundige behandeling van glaucoom.
Vraag & Antwoord
Ja. Hier speelt evenals bij diabetes mellitus een aanleg voor het ontwikkelen van deze aandoening mee. Als er bepaalde factoren aanwezig zijn, dan neemt het risico om de ziekte te krijgen toe, vooral als familieleden in de directe lijn aan glaucoom lijden.
Nee. Glaucoom is een chronische aandoening, waarvan de gevolgschade tot verlies van het gezichtsvermogen kan leiden. Bij een vroegtijdige behandeling met de huidige therapiemogelijkheden kan dit echter worden voorkomen.
Ja. Kinderen met aangeboren glaucoom hebben een ontwikkelingsstoornis in het gebied van de oogkamerhoek. De symptomen zijn lichtgevoeligheid en soms een vertroebeling van het normaal heldere hoornvlies. Opvallend „mooie“ ogen bij baby’s kunnen een voorteken zijn van een aangeboren glaucoom. Verlies bij het geringste vermoeden geen tijd en laat u per omgaande door een oogarts adviseren.
Naast de algemeen geldende adviezen voor een gezonde levensstijl is er geen bijzondere levenswijze die glaucoom zou kunnen voorkomen. Eén tot twee koppen koffie of thee bij of na de maaltijden zijn toegestaan. Een glas wijn of bier ‘s avonds kan ook worden gedronken. Echter, als u rookt zou u, als er al gezichtsvelduitvallen geconstateerd zijn, elke vorm van nicotinegebruik moeten opgeven.
In de regel ja, behalve wanneer de patiënt aanzienlijke gezichtsveldbeperkingen vertoont, waardoor risicovolle situaties in het verkeer niet meer zeker kunnen worden ingeschat. Wij adviseren dringend, deze vraag met uw oogarts te bespreken.
Intraoculaire druk wordt gemeten in millimeter kwik (mmHg). Een gezonde intraoculaire druk ligt gewoonlijk tussen 10 en 21 mmHg.
Ouderen hebben meestal een iets hogere intraoculaire druk dan kinderen en adolescenten. Bovendien is de normale oogdruk altijd onderhevig aan dagschommelingen. Zo stijgt de druk ’s nachts en in de vroege ochtend iets.
Als de druk te veel afwijkt van de normale waarde, bestaat het risico van onherstelbare schade aan de oogzenuw. Daarom is het doel van de therapie altijd het verlagen van de druk.
De arts beslist echter altijd individueel welke doeldrukwaarde tijdens de therapie gewenst is, rekening houdend met alle relevante factoren. Er bestaat bijvoorbeeld ook een vorm van glaucoom zonder merkbaar hoge intraoculaire druk (normale druk glaucoom). Juist hier wordt duidelijk hoe belangrijk het is om een individuele doeldrukwaarde te bepalen.
In een gezond oog is er een evenwicht tussen de productie van kamervocht en de uitstroom ervan. Dit zorgt voor de toevoer van voedingsstoffen en dus voor de gezondheid van het hoornvlies en de natuurlijke ooglens. Als de uitstroom wordt beperkt, stijgt de intraoculaire druk. Dit kan blijvende schade veroorzaken aan de drukgevoelige oogzenuw.
Lees meer
Sicca syndroom – Symptomen en oorzaken
Het sicca syndroom is een veelvoorkomende aandoening die wordt veroorzaakt door een verminderde productie van traanvocht. Dit kan leiden tot
Andere maculaire aandoeningen
In de loop van het leven krijgt iedereen te maken met een inkrimping van het glasachtig lichaam en dus ook